Een nieuwe studie wijst uit dat aanpassingen in de voeding mogelijk effectiever zijn dan medicatie om symptomen van het prikkelbare darm syndroom (PDS) tegen te gaan. PDS is een chronische gastro-intestinale aandoening die naar schatting 10% van de wereldbevolking treft, waarmee het een van de meest voorkomende stoornissen gerelateerd aan de interactie tussen darm en brein is.
In een baanbrekende studie vergeleken onderzoekers aan het Sahlgrenska Universiteitsziekenhuis in Göteborg, Zweden, de effectiviteit van twee op dieet gebaseerde behandelingen met een farmaceutische behandeling bij volwassenen met matige tot ernstige PDS-symptomen.
Na vier weken resulteerden zowel de diëten als de medische interventie in een significante vermindering van de ernst van de symptomen, waarbij de diëten betere resultaten opleverden dan de medische optie. Een dieet laag in FODMAPs in combinatie met traditioneel PDS-dieetadvies bleek het meest effectief.
Uit de huidige studie bleek dat, 6 maanden nadat de dieetgroepen gedeeltelijk terugkeerden naar normale eetpatronen, de meerderheid nog steeds een significante verbetering van symptomen rapporteerde.
Deze bevindingen verschenen in The Lancet Gastroenterology & Hepatology.
Wat zijn FODMAPs en wat is het effect?
De term FODMAP staat voor:
F Fermenteerbaar
O Oligosachariden
D Disachariden (zoals lactose)
M Monosachariden (zoals fructose)
A And (het Engelse ‘en’)
P Polyolen (suikeralcoholen)
FODMAPs zijn een soort koolhydraten die niet goed worden opgenomen door de dunne darm en daarom in de dikke darm belanden. In de dikke darm worden deze koolhydraten snel en in grote aantallen afgebroken door bacteriën, een proces dat fermentatie wordt genoemd. Tijdens dit proces kan gas vrijkomen, wat kan leiden tot symptomen zoals een opgeblazen gevoel en gasvorming. Ook kunnen symptomen zoals diarree of een onregelmatige stoelgang optreden doordat er extra vocht wordt aangetrokken in zowel de dunne als de dikke darm. De gevoeligheid voor FODMAPs varieert sterk per persoon.
Diëten versus medicatie voor PDS
Deze enkelvoudige, enkelblinde, gerandomiseerde gecontroleerde studie werd uitgevoerd in een gespecialiseerde polikliniek voor stoornissen in de interactie tussen darm en brein. De 294 deelnemers waren voornamelijk vrouwen (82%) met een gemiddelde leeftijd van 38 jaar en matige tot ernstige PDS.
De deelnemers scoorden 175 of hoger met behulp van het PDS Serverity Score Systeem (IBS-SSS) — een meting voor de frequentie en intensiteit van buikpijn, opgeblazenheid, tevredenheid met darmgewoonten en kwaliteit van leven gerelateerd aan PDS — en hadden geen andere ernstige ziekten of voedselallergieën.
Ze werden willekeurig toegewezen aan drie groepen:
- Een dieet laag in FODMAPs gecombineerd met traditioneel PDS-dieetadvies
- Een vezelrijk, koolhydraatarm dieet met een gemiddelde inname van 50 gram koolhydraten per dag
- Farmaceutische behandeling op maat van hun specifieke PDS-symptomen.
De deelnemers wisten niet welk dieet ze volgden, maar degenen in de medicatiegroep waren wel op de hoogte van hun behandeling.
Na de vierweekse interventie registreerde elke groep een significante afname van de PDS-symptomen, aangegeven door een daling van 50 punten of meer in de IBS-SSS scores.
De meest opvallende verbetering werd waargenomen in de groep die het dieet laag in FODMAPs volgde in combinatie met traditioneel dieetadvies (76%), gevolgd door de koolhydraatarme groep (71%) en de medicatiegroep, die de minste maar nog steeds significante verbetering toonde (58%).
Alle groepen ervoeren aanzienlijke verbeteringen in de kwaliteit van leven, met minder fysieke, angst- en depressieve symptomen.
Ondanks dat ze gedeeltelijk terugkeerden naar hun normale voedingspartroon tijdens de vervolgperiode van zes maanden, bleef 68% in de laag FODMAP en traditioneel dieetadviesgroep en 60% in de koolhydraatarme groep significante symptoomverlichting ervaren, wat wijst op mogelijke langetermijnvoordelen.
Hoe een laag FODMAP en koolhydraatarm dieet PDS-symptomen kan verbeteren
De traditionele dieetadviezen die in de studie werden gegeven, omvatten het consumeren van regelmatige maaltijden en snacks, zittend eten, voedsel goed kauwen, en het beperken van gangbare PDS-symptoom triggers zoals koffie, koolzuurhoudende dranken, alcohol, vette voeding en pittig eten.
Deze adviezen werden geïntegreerd met de consumptie van voedsel laag in FODMAPs, waaronder rijst, aardappelen, quinoa, glutenvrij brood, groenten en fruit, samen met vetarme, lactosevrije zuivelproducten, vis en zeevruchten, en plantaardige eiwitten.
Deze gecombineerde dieetinterventie leidde tot superieure PDS-resultaten in de huidige studie.
Individuele zorg voor PDS is cruciaal
Om de beheersing van PDS-symptomen via voedingsinterventies, zoals het verminderen van FODMAPs, te optimaliseren, is het uiteindelijke doel om onnodige beperkingen te minimaliseren en zich alleen te concentreren op het elimineren van specifieke voedingstriggers. Door alleen de voedingsmiddelen te identificeren en te vermijden die symptomen verergeren, kunnen patiënten een evenwichtige voeding bereiken, het risico op voedingstekorten verlagen en een gezondere darmmicrobiota behouden, wat bijdraagt aan de algehele kwaliteit van leven.
Deskundigen raden sterk aan samen te werken met een geregistreerde diëtist voor een op maat gemaakte aanpak om een voedingsrijk, gevarieerd en zo onbeperkt mogelijk dieet te waarborgen, wat helpt bij langdurig onderhoud en welzijn.
Uiteindelijk benadrukten de deskundigen de noodzaak voor meer onderzoek naar de effecten van interventies op de voedingsstatus en de darmmicrobiota om de beheerstrategieën van PDS te verbeteren. Deze aanpak kan niet alleen symptomen verlichten maar ook diepgaandere inzichten bieden in hoe voeding de darmgezondheid beïnvloedt, wat essentieel is voor duurzame verbetering.
Door de focus op voeding als een fundamenteel onderdeel van de behandeling te leggen, bieden deze inzichten een hoopvol perspectief voor mensen die leven met PDS, waardoor ze effectievere en persoonlijke zorg kunnen ontvangen die gericht is op hun specifieke behoeften en levensstijl.
 tegen te gaan.){kind=link}