Diabetes, ook bekend als suikerziekte, is een chronische aandoening waarbij het lichaam moeite heeft om de bloedsuikerspiegel binnen gezonde grenzen te houden. Dit komt door een probleem met insuline, een hormoon dat door de alvleesklier wordt geproduceerd. Insuline zorgt ervoor dat glucose, afkomstig uit voeding, wordt opgenomen in de cellen om te dienen als energiebron. Bij diabetes is dit proces verstoord, waardoor de bloedsuikerspiegel te hoog blijft.
Soorten diabetes
Type 1 diabetes
Type 1 diabetes is een auto-immuunziekte waarbij het immuunsysteem per ongeluk de insuline-producerende cellen in de alvleesklier aanvalt en vernietigt. Hierdoor kan het lichaam geen insuline meer aanmaken. Deze vorm van diabetes ontstaat meestal op jonge leeftijd en vereist levenslange behandeling met insuline-injecties.
Type 2 diabetes
Type 2 diabetes is de meest voorkomende vorm en wordt ook wel ouderdoms diabetes genoemd. Hierbij reageert het lichaam steeds minder goed op insuline (insulineresistentie), en produceert de alvleesklier na verloop van tijd onvoldoende insuline. Deze vorm komt vaker voor bij mensen met overgewicht, een ongezonde leefstijl of een erfelijke aanleg. Hoewel het vooral bij (oudere) volwassenen voorkomt, wordt het ook steeds vaker bij jongeren vastgesteld.
Andere vormen van diabetes
- Zwangerschapsdiabetes: Een tijdelijke vorm die tijdens de zwangerschap kan ontstaan.
- Monogenetische diabetes: Zeldzame erfelijke vormen zoals MODY (Maturity Onset Diabetes of the Young).
- Diabetes bij cystic fibrosis of na transplantaties: Geassocieerd met specifieke medische aandoeningen.
Symptomen van diabetes
De symptomen van diabetes kunnen variëren, afhankelijk van het type en de ernst. Veelvoorkomende klachten zijn:
- Overmatige dorst en veel plassen.
- Onverklaarbaar gewichtsverlies.
- Vermoeidheid.
- Wazig zien.
- Slecht genezende wondjes.
- Terugkerende infecties, zoals blaasontsteking.
Bij type 1 diabetes treden de klachten vaak plotseling op, terwijl bij type 2 diabetes de symptomen geleidelijker ontstaan en soms onopgemerkt blijven.
Oorzaken en risicofactoren
Type 1 diabetes
Deze vorm ontstaat door een auto-immuunreactie. Hoewel erfelijkheid een rol kan spelen, wordt type 1 vaak getriggerd door omgevingsfactoren zoals een virusinfectie.
Type 2 diabetes
De belangrijkste risicofactoren zijn:
- Overgewicht: Vooral vet rondom de buik verhoogt het risico.
- Ongezonde voeding: Veel suiker, verzadigd vet en weinig vezels verhogen de kans.
- Inactiviteit: Te weinig beweging maakt het lichaam minder gevoelig voor insuline.
- Erfelijkheid: Een familiegeschiedenis van diabetes verhoogt het risico aanzienlijk.
Complicaties van diabetes
Onbehandelde diabetes kan leiden tot ernstige complicaties:
- Schade aan kleine bloedvaten
- Ogen: Diabetische retinopathie kan blindheid veroorzaken.
- Nieren: Diabetische nefropathie kan leiden tot nierfalen.
- Zenuwen: Neuropathie veroorzaakt pijn, gevoelloosheid of tintelingen, vooral in de voeten.
- Schade aan grote bloedvaten
- Verhoogd risico op hart- en vaatziekten, zoals een hartaanval of beroerte.
Diagnose van diabetes
Diabetes wordt vastgesteld met bloedonderzoek:
- Een nuchtere bloedsuikerwaarde van ≥ 7,0 mmol/L.
- Een willekeurige bloedsuikerwaarde van ≥ 11,1 mmol/L in combinatie met symptomen.
Een orale glucosetolerantietest (OGTT) kan worden uitgevoerd om de reactie van het lichaam op suikerinname te beoordelen.
Meet eenvoudig je bloedglucose en houd deze bij in de gratis app. Meet ketonen en glucose. Zeer nauwkeurig.
Compleet met strips en lancetten.
Behandeling van diabetes
Type 1 diabetes
De behandeling bestaat uit insuline-injecties of een insulinepomp. Moderne technologie, zoals continue glucosemonitoring (CGM), helpt om de bloedsuikerspiegel beter onder controle te houden.
Type 2 diabetes
- Leefstijlveranderingen: Gezonder eten, meer bewegen en afvallen zijn de eerste stappen.
- Medicatie: Tabletten zoals metformine of, indien nodig, insuline-injecties.
- Preventie van complicaties: Controle van bloeddruk en cholesterol is belangrijk.
Wat kun je zelf doen?
Gezonde voeding
- Kies voor onbewerkte producten en eet veel groenten, fruit en vezels.
- Beperk suiker, zout en verzadigde vetten.
- Drink voldoende water en beperk alcohol.
Voldoende beweging
Dagelijks minstens 30 minuten matig intensief bewegen, zoals wandelen, fietsen of zwemmen, helpt om de bloedsuikerspiegel te verbeteren.
Gezond gewicht
Een gezond gewicht verlaagt de kans op complicaties. Wil je weten of je een gezond gewicht hebt? Lees dan ons artikel Een gezond gewicht voor een gezond leven.
Stoppen met roken
Roken verhoogt de kans op hart- en vaatziekten, vooral bij diabetes. Sowieso heeft roken geen enkel gezondheidsvoordeel, het is dus een van de eerste activiteiten om mee te stoppen als je gezond(er) en fit(ter) oud wilt worden.
Vooruitzichten
Diabetes is een chronische ziekte, maar met een goede behandeling kunnen veel complicaties worden voorkomen. Door gezonde gewoonten en regelmatige controles kan de kwaliteit van leven hoog blijven. Wetenschappelijk onderzoek richt zich op betere behandelmethoden en mogelijke genezing, met veelbelovende ontwikkelingen zoals kunstmatige alvleesklieren en celtherapieën.