Er bestaat een hardnekkige mythe dat onze stofwisseling drastisch vertraagt naarmate we ouder worden en dat dit de hoofdoorzaak is van gewichtstoename bij ouderen. Maar wat zegt de wetenschap eigenlijk hierover? In deze blog ontkrachten we deze mythe en laten we zien dat leeftijd niet de enige factor is. We bespreken hoe je effectief je gewicht kunt beheersen door middel van voeding en beweging.
Wat is stofwisseling?
Stofwisseling, of metabolisme, is het proces waarmee je lichaam voedingsstoffen omzet in energie en bouwstoffen. Deze processen zorgen voor groei, herstel en het onderhoud van cellen. Stofwisseling bestaat uit twee onderdelen:
- Katabolisme – de afbraak van moleculen om energie vrij te maken.
- Anabolisme – het opbouwen van nieuwe moleculen uit kleinere deeltjes.
Deze balans is nodig voor vitale functies zoals ademhaling, beweging en het functioneren van organen. De snelheid van je stofwisseling, ook wel metabolische snelheid genoemd, verschilt per persoon. Verschillende factoren beïnvloeden dit proces, zoals: geslacht, genetische aanleg, hormonen en de mate van lichamelijke activiteit. Een efficiënte stofwisseling helpt je lichaam om goed te werken en gezond te blijven. Je kunt deze ondersteunen door gezond te eten, regelmatig te bewegen en voldoende te slapen. Een goed functionerende stofwisseling zorgt ervoor dat je lichaam energie heeft om te doen wat nodig is. Het helpt ook bij herstel en voorkomt dat afvalstoffen zich ophopen.
Wat zegt de wetenschap over stofwisseling en ouder worden?
Recent onderzoek toont aan dat de stofwisseling gedurende het grootste deel van ons volwassen leven verrassend stabiel blijft. Een grootschalige studie, gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Science (2021), wijst uit dat de stofwisseling na je 20e slechts geleidelijk verandert. Significante veranderingen treden voornamelijk op in de eerste levensjaren en na de leeftijd van 60 jaar, met een lichte daling van slechts 0,7% per jaar.
De werkelijke oorzaken van gewichtstoename
Als de stofwisseling niet de hoofdschuldige is, wat veroorzaakt dan gewichtstoename bij ouderen? Verschillende factoren spelen hierbij een rol:
- Verminderde lichamelijke activiteit: naarmate mensen ouder worden, neigen ze minder actief te zijn. Dit kan leiden tot een afname van spiermassa en een toename van vetmassa, zelfs als de calorie-inname niet toeneemt. Dit gaat niet alleen om het aantal uren sporten per week, maar ook om onbewuste bewegingen, zoals het verzetten tijdens het tv-kijken of het bewegen van het lichaam tijdens het staan.
- Veranderingen in lichaamssamenstelling: met het ouder worden verandert de lichaamssamenstelling. Er is een natuurlijke neiging tot verlies van spiermassa en een toename van vetweefsel, wat invloed heeft op hoe ons lichaam calorieën verbruikt.
- Voedingskeuzes: ongezonde voedingskeuzes en eetgewoonten kunnen ook bijdragen aan gewichtstoename, ongeacht de leeftijd.
Positieve stappen om je gewicht onder controle te houden
Het goede nieuws is dat gewichtstoename niet onvermijdelijk is naarmate we ouder worden. Hier zijn enkele stappen die je kunt nemen om je gewicht onder controle te houden:
- Blijf actief: regelmatige fysieke activiteit, zoals wandelen, zwemmen of lichte weerstandstraining, kan helpen om spiermassa te behouden en de stofwisseling te stimuleren. Dus blijf vooral in beweging.
- Eet evenwichtig: focus op een voedingspatroon rijk aan groenten, fruit, volle granen, magere eiwitten en gezonde vetten. Deze voedingsmiddelen kunnen helpen om je verzadigd te voelen en leveren essentiële voedingsstoffen zonder te veel calorieën. Lees meer over een gezonde voeding in het blog over het Mediterrane dieet.
- Let op portiegroottes: naarmate we ouder worden, kan onze caloriebehoefte afnemen. Het aanpassen van portiegroottes kan helpen om gewichtstoename te voorkomen.
- Blijf gehydrateerd: voldoende water drinken is essentieel voor een gezonde stofwisseling en kan helpen om hongergevoelens te beheersen.
Conclusie
Het idee dat je stofwisseling drastisch vertraagt naarmate je ouder wordt en dat dit de belangrijkste oorzaak is van gewichtstoename, is een mythe. Wetenschappelijk onderzoek heeft dit ontkracht. Hoewel je stofwisseling enigszins vertraagt, zijn je levensstijl en voedingskeuzes veel belangrijker voor je gewicht.
Door actief te blijven en bewust te eten, kun je als oudere je gewicht onder controle houden en een vitaal leven leiden. Wil je weten wat een gezond gewicht is op latere leeftijd? Lees ons artikel Een gezond gewicht voor een gezond leven.
Image by redgreystock via Freepik